Op zoek naar de adder
Geschreven door Pim Schuitema
Soms heb ik dat.. Ik denk aan een dier en besluit, deze wil ik zien!
In dit geval ging het om de adder.
Ik zal eerst beginnen met wat adder basis informatie.
Er leven 3 soorten slangen in Nederland. De ringslang, de gladde slang en de adder.
(De hazelworm lijkt op een slang maar is een hagedis, zo kan een hazelworm zijn ogen sluiten en een slang niet. Misschien kan de hazelworm zelfs knipogen 😉 wie weet)
Adders behoren tot de familie Viperidae, deze familie omvat alle adders, er behoren 224 soorten tot deze familie.
Adders zijn net als kikkers, salamanders, hagedissen etc. koudbloedige dieren. Koudbloedig betekend dat het dier zelf niet in staat is zijn lichaamstemperatuur intern te reguleren. Wat simpelweg betekend dat de lichaamstemperatuur van het dier min meer gelijk is aan de temperatuur van zijn omgeving.
Als de adder wilt opwarmen dan moet het gebruik maken van een externe warmtebron. Adders zijn vaak actief bij warm weer, vooral in de ochtend en de late namiddag. Ze kunnen zonnebaden op rotsen, paden of andere warme zonnige plekken om warmte te absorberen. Word het te warm dan zoekt de adder een plek in de schaduw om af te koelen. De adder heeft zo`n goede schudkleur dat je hem bijna niet ziet en zeker niet als hij in de bosjes wegkruipt. Dat betekend dat als de adder opgewarmd is je hem waarschijnlijk niet meer zult vinden.
In de winter kruipen adders goed weg op plekken waar de vorst niet zal komen, dit doen ze bijvoorbeeld in een konijnen hol.
Uit dit nieuwsbericht blijkt dat adders konijnenholen ook kunnen gebruiken om te schuilen tijdens bosbranden. Slim beest die adder. Ook diepe gaten tussen boomwortels worden gebruikt om de winter in door te brengen.
Holen tussen boomwortels in het leefgebied van de adder, foto ter illustratie.
Op het moment dat het in het voorjaar weer warmer word kruipen de adders (mannetjes als eerst) uit hun schuilplaats, dit gebeurt eind februari begin maart. Deze periode is dé periode om adders te spotten. 📆
“Dé periode om adders te spotten”
Ik heb het even opgezocht.. Het optimale weer om adders te vinden is dunne sluierbewolking met zwakke zoninstraling en niet te hoge temperaturen (12-18°C)
Adder in de zon, die ogen zijn zo gaaf! Hier zie je ook het adder kenmerkende zigzag patroon over de rug lopen.
Adder
Volwassen dieren zijn gemiddeld 55-60 cm lang
Het dier heeft een duidelijke driehoekige kop, zigzagtekening en verticale pupillen..
De mannetjes zijn over het algemeen grijs of bruin, met een sterk contrasterende zwarte rugstreep. Vrouwtjes zijn vaak lichtbruin, met een donkerbruine, minder contrasterende rugstreep.
Op de website van Ravon staat veel informatie over adders
Adders zijn giftig, op de website van Ravon kan je ook een adderbeten protocol vinden.
De adder is de enige giftige slang in Nederland en België.
“Slangen zien de wereld anders dan wij”
Slangen zien de wereld anders dan wij, ze zijn in staat om kleuren te zien maar zien dat minder goed dan wij dat kunnen. Ze hebben meer moeite om een stilstaand voorwerp te onderscheiden als deze tegen een achtergrond staat.
Slangen gebruiken hun ogen om prooi en de weg te vinden. Toch is het zicht niet het belangrijkste, ze gebruiken vooral hun tong, ze hebben een gevorkte tong waarmee ze geurdeeltjes uit de lucht kunnen opvangen. Ze gebruiken hun tong zoals wij zoals wij onze neus gebruiken. Iedere keer als de slang zijn tong uitsteekt is hij aan het snuffelen. Als de slang zijn tong terugtrekt dan komen deze puntjes terecht in groeven in het gehemelte. Daar worden de opgevangen geurdeeltjes opgenomen en zo komt de informatie bij de hersenen terecht waar het word geanalyseerd.
De gevorkte tong van de adder
De slang kan zelfs met zijn tong bepalen aan welke kant van de slang zich een bepaald voorwerp bevind. als de linker helft van de tong meer geur van een voorwerp oppikt dan de rechterhelft dan is het voorwerp links. Als beide tong helften evenveel geur opvangen dan betekend dat dat de slang richting het voorwerp kijkt. Zo hoeft een slang niet persé zijn prooi te kunnen zien om het te kunnen vinden. Zodra de prooi binnen gezichtsveld komt nemen de ogen het over.
Ze gebruiken hun tong op deze manier ook om partners te vinden en andere slangen te volgen naar overwinteringsplaatsen.
Sommige addersoorten hebben gespecialiseerde warmtegevoelige organen, hiermee kunnen ze warmte mee waarnemen. De gewone adder waar dit blog over gaat kan dat niet.
“Uuhh.. Slang, waar zijn je oren?”
Uuhh.. Slang, waar zijn je oren? goede vraag. Slangen horen slecht, Ze hebben geen uitwendige oren of trommelvliezen zoals wij. Slangen hebben een binnenoor dat verbonden is met het kaakbeen. Geluidstrillingen uit de omgeving worden door de grond geleid en opgevangen door hun kaakbeenderen. Deze trillingen worden overgebracht naar het binnenoor, waar ze doorgegeven worden aan de hersenen als geluid.
Slangen zijn vooral gevoelig voor lage frequenties. Dit betekent dat ze goed zijn in het detecteren van lage, vibrerende geluiden die door de grond of lucht worden geleid.
Hogere frequenties, zoals de meeste menselijke spraakgeluiden, kunnen ze minder goed horen. Je hoeft dus niet doodstil te zijn als je een adder wilt spotten. Het is belangrijker dat je let op je voetstappen, deze trillingen in de grond pikt de adder makkelijker op dan je stem door de lucht.
Zoals altijd begint mijn zoektocht achter de computer. Bij de eerste hit op google vind ik al snel een fotografie blog met adderzoekgebied. Ook kan je op deze site het adder verspreidingsgebied vinden.
Het heeft voor mij daarom verder geen nut om de locatie Dwingelderveld geheim te houden. Ik zal een plek met je delen waarbij je de dieren in principe niet kunt verstoren omdat er een ijzeren draad is gespannen waar je niet achter mag komen. Doe dit dan ook absoluut niet.
De adder heeft in de Rode Lijst de status Kwetsbaar. De soort is beschermd volgens de Wet Natuurbescherming (Nationaal beschermd, sinds januari 2017).
In de groenstrook tussen het pad en het gebied van de radiotelescoop (zie mapje hierboven) liggen adders te zonnen, ze jagen hier niet, ze liggen hier alleen te zonnen.
Op het moment dat je hier aankomt zullen er waarschijnlijk meerdere fotograven staan die je trots kunnen vertellen waar ze de adders hebben gevonden.
Ik maakte daar onderstaande foto en heb geleerd dat je er goed aan doet om de slang ook van boven te fotograferen zodat je goed het patroon van de slang kunt zien. Ik gebruikte de gehele dag deze SIGMA 70-200mm F2.8 DG OS HSM | Sports lens die me tot nu toe alleen nog nuttig is gebleken voor het fotograferen van slangen en tulpen.
Hoewel dit een leuke plek was om een adder te zien, vond ik er niet zo veel spannends aan. Het was daar erg druk met mensen en de adders lagen achter een hek. Het deed me sterk denken aan een dierentuin. Ik kom niet voor het plaatje, ik kom voor de ervaring, ik kom voor de wildernis!
Dus ik ging met de auto naar een andere geheime plek😏 waarbij ik altijd denk “oh die vind ik wel”
Nou, ik kan je vertellen dat dat zelf even vinden van een adder knap lastig is! Zelfs als je hem voor me aanwijst dan zie ik hem niet direct.
Het helpt als je zoekt naar een hondendrol in de bosjes. 💩 Die tip kreeg ik echt, en nu krijg je de poep tip van mij.
Soms is het vinden van een fotograaf gelukkig makkelijker dan het vinden van een slang en hoewel ik daar niet naar op zoek was kwam ik een hele vriendelijke fotograve tegen die gehurkt met een telelens iets tussen het gras aan het fotograferen was.
Ik benaderde de fotograve met respect en bleef op een paar meter kijken wat ze aan het doen was. Toen ze een pauze tijdens de fotosessie leek te houden en door had dat ik stond te kijken vroeg ik of ik ook een foto van de adder mocht maken als ik haar daarmee niet stoorde. Dat mocht.
“Mijn schaduw zou de slang kunnen afschrikken”
Ik kreeg de tip langzaam te bewegen en ervoor te zorgen dat mijn schaduw niet over de adder heen ging.
Mijn schaduw zou de slang kunnen afschrikken waardoor de slang zich zou verstoppen in de begroeiing.
Mijn eerste indruk was natuurlijk “GAAF!” maar ook, “Ze zijn kleiner dan ik dacht”.
Adders blijken een vaste plek te hebben waar ze graag opwarmen in de zon, je kan ze dus ieder jaar op dezelfde plek tegen komen.
Het is niet nodig om van de paden af te gaan, je kan ze prima langs de paden vinden.
Op de plek waar we zochten vonden we 5 adders. Eerder bij de radiotelescoop vonden we 2 adders.
Je moet goed kijken uit welke richting de zon komt, als je de zon in je rug hebt dan kijk/zoek je in de juiste richting.
Aangezien adders opwarmen in de zon hoef je ze dus niet te zoeken in de schaduw. Als het eenmaal is gelukt om 1 of meer adders te vinden dan kan je gerust op een andere dag of het jaar daarop weer op dezelfde plek gaan zoeken.
Vooral de oudere mensen die langs liepen reageerde niet altijd even vriendelijk over de dieren. “oh zit daar weer zo`n lellekerd”
Foto later dit jaar uit Juni > Aan de bobbel halverwege de slang te zien heeft het dier pasgeleden een prooi gevangen.
“Voor sommige mensen een zorg”
Ik heb geleerd dat dieren zoals bijv. adders en wolven voor sommige mensen een zorg zijn.
Je laat misschien niet zo gerust je kleinkind in de tuin spelen op het moment dat daar ook adders of wolven in de omgeving leven.
Worden mensen wel eens gebeten door een adder?
Als ik internet moet geloven dan komt dat zéér zelden voor. Toch las ik laatst dit nieuwsbericht. Dan lig je daar met je kater en dan word je ook nog door een adder gebeten. 😅
Houd er dus ontzettend rekening mee dat als jij plat gaat liggen om een foto te maken, dat er achter jou een adder in je broek kan kruipen!!
Geen grap. Draag ook altijd een lange broek en dichte schoenen als je op zoek gaat naar adders. Ik draag leren werk laarzen, die dingen zijn echt top! en waterdicht.
Als je gebeten wordt door een adder, is het belangrijk om onmiddellijk medische hulp in te schakelen, omdat adderbeten potentieel gevaarlijk kunnen zijn en medische behandeling vereisen. Het advies is altijd om een foto van de slang te maken zodat het ziekenhuis kan kijken welke medische behandeling je voor deze slang nodig hebt. In dit geval kan je de adder zelf herkennen aan het zigzag patroon op zijn rug. Bel 112 en zeg dat het om een adder beet gaat. Vervolgens zou ik zelf de telefonische instructies volgen en zorgen dat ik niet alleen ben.
“Terughoudende dieren”
Adders zijn over het algemeen terughoudende dieren en zullen eerder proberen te ontsnappen in plaats van aan te vallen.
Een adder zal over het algemeen alleen bijten als ze zich in het nauw gedreven voelt en ontsnappen niet mogelijk lijkt.
Stel je voor… Je ligt te slapen en er kruipt een adder in je kleding. Je schrikt daarvan en pakt de adder vast. op zo’n moment schrikt de adder ook en zou de adder kunnen bijten.
“yes! nu gaat het gebeuren”
Goed.. We waren lekker vol bewondering adders aan het spotten en fotograferen.
Op een gegeven moment kwam er een hagedis naast de slang zitten, die ging ook opwarmen in de zon. Ik dacht “yes! nu gaat het gebeuren, killer snake actie” maar de slang deed niks.
Even wat feitjes over slangen:
Als de omgevingstemperatuur te laag is, kunnen slangen hun metabolisme vertragen, wat resulteert in verminderde eetlust
Over het algemeen eten slangen niet zo vaak als warmbloedige dieren, zoals zoogdieren, omdat ze een langzamer metabolisme hebben. Sommige slangen kunnen na het eten lange periodes van vasten hebben.
In dit geval komen de mannetjes net uit winterslaap en zijn ze weken achter elkaar aan het zonnen om warmte op te nemen wat ook nodig is voor het opgang brengen van de spijsvertering en de spermarijping. In deze periode blijken ze niet te eten.
Toch als je even naar de vorige foto naar boven scrolt dan zie je aan de bobbel halverwege in de slang dat deze slang wel iets heeft gegeven, deze slang kwam ik in juni tegen.
Slang komt op me af, maar ik zit met telelens op 1,5 meter afstand.
Het is echt aan te raden om minimaal een 70-200mm lens mee te nemen. Hiermee bewaar je voldoende afstand en kan je toch een close-up foto maken. Je wilt niet te dichtbij komen voor je eigen veiligheid. Ook vanuit respect voor het dier wil je genoeg afstand bewaren zodat je het dier niet verstoord of beperkt in zijn natuurlijk gedrag.
Een eerste ontmoeting met de adder, dat is zo`n bijzondere ervaring. Die zal je nooit meer vergeten.
Ik hoop dat ik je wat heb kunnen leren over deze prachtige dieren. Mocht je vragen, tips hebben of iets samen willen ondernemen neem dan gerust contact met me op.
Bedankt voor het lezen 👍tot de volgende
