Waarom bevers dammen bouwen
Leuk dat je er weer bent.
Zojuist vond ik een nieuwe beverdam, dat inspireerde me om een blog over bevers en hun dammen te schrijven.
Uiteindelijk vertel ik je van alles over bevers. Maar.. Beverdammen zijn zeker onderdeel van dit blog!😉
Bouwen bevers altijd dammen?
Wat is de functie van een beverdam?
Beverdam in Limburg
Al jaren observeer ik verschillende bevers o.a. in de buurt van mijn woonplaats. Ik vind het razend interessant om te zien hoe bevers leven, hoe de bevers het gebied in de loop der tijd veranderen, en hoe bevers zich aan veranderingen aanpassen.
De beste tijd om beversporen te speuren is, als je het mij vraagt, in de winter. November is bijvoorbeeld echt top. De natuur verandert in een kale, grauwe omgeving. Waar in de zomer het water groen ziet van de waterplanten, kijk je nu recht op de bodem. Sommige soorten voedsel voor de bever verdwijnen waardoor de bever meer aan bomen zal knagen. Ook het riet en de groene bladeren verdwijnen, waardoor de beverdammen en vaak goed verscholen takkenburchten weer zichtbaar worden. De harde grond verandert in modder, waardoor je makkelijk pootafdrukken ziet. Over het gras vind je een modderig sleepspoor dat de beverstaart als een kwast heeft uitgesmeerd, hieronder zie je 2 prenten en het sleepspoor van de staart.
2 beverprenten en het sleepspoor van de staart
Waar ik in de zomer duizenden muggen en twee meter hoge brandnetels moest trotseren, kan ik nu in november prima (met laarzen) ongestoord rondlopen. In de winter moet je natuurlijk wel rekening houden met gebieden (langs de rivieren) die onder water kunnen lopen vanwege de vele regenval, dit maakt gebieden soms alsnog onbegaanbaar. De juiste tijd kiezen om op pad te gaan, kan je veel opleveren. Ik stel daarom de zoektochten graag uit tot de start van de winter.
Beverdam spotten via satelliet
Als je op google zoekt naar “beaver dam satellite” dan krijgt je foto`s en artikelen uit Canada en de U.S. te zien die vertellen hoe mega beverdammen via satellietbeelden vanuit de ruimte kunnen worden gezien. Dat is natuurlijk heel indrukwekkend. Wist je dat je in Nederland ook bevers per satelliet kan vinden? Ik weet nog niet of er Nederlandse beverdammen per satelliet te zien zijn, maar de afgeknaagde omgevallen bomen vallen zeker op.
Nu eindigen de bomen in een afgeknaagde witte punt. Bij van nature omgevallen bomen zit er meestal een grote kluit grond aan.
Kijk maar eens naar deze omgevallen bomen en het wissel (wissel = dierenpad).
Satellietbeelden van beversporen in Nederland
De situatie ter plaatsen
De situatie ter plaatsen
Deze beverfamilie woont op een bunker.
Bunkerburcht
Bunkerburcht
Uiteindelijk zal je toch echt zelf het veld in moeten om de sporen goed te kunnen bekijken.
Dat doe ik regelmatig.
“Een heerlijke zonnige zondag 24 november 2024”
Het is een heerlijke, zonnige zondag, 24 november 2024. Ik besluit om de hele middag lekker te gaan wandelen.
Voor mij betekent “lekker wandelen” meestal dat ik regelmatig over prikkeldraad heen stap, vast kom te zitten in meidoornstekels, me een weg baan door brandnetels, en door ondiepe slootjes stap. Maar uiteindelijk vind je dan wel de meest unieke plekken. In dit geval besloot ik om in één dag alle sporen in mijn favoriete bevergebied nogmaals in kaart te brengen. . Ik startte de TopoGPS-app, zette de functie route opnemen aan (zodat ik precies kan zien waar ik ben geweest) en noteerde tijdens de wandeling alle sporen die ik tegenkwam. Ik speurde 10 kilometer langs de waterkant bij de plaatselijke beverburchten.
Als eerste kwam ik deze boom tegen. Die laat zien dat ook beversporen op den duur vervagen. De markeringen van de tanden zijn niet meer zichtbaar. Vele zullen deze kale boom nu in 2024 niet meer herkennen als beversporen.
Een door bevers aangevreten boom.
In dit geval was het niet de intentie van de bever om de boom om te knagen. Het ging de bever nu om de suikers en voedingsstoffen die in de floëemlaag zitten. Dat is een laag die zich vlak onder de schors bevindt. Sinds het contact met de bever ziet de boom eruit alsof het weinig zin heeft in het leven.
“Wat wel leuk was is dat ik op een gegeven moment een nieuwe kleine takkenburcht tegenkwam.”
Het valt me op dat in het gebied rondom een grote beverburcht 3 kleine vervallen takkenburchtjes liggen, die je hieronder op de foto`s ziet. Het is bekend dat bevers binnen hun leefgebied meerdere holen graven, ik zie eigenlijk nooit dat bevers meerdere kleine takkenburchten in de omgeving bouwen zoals ze in dit bever territorium wel doen. De kleine takkenburchten op de foto`s zien er uit alsof ze al een tijd niet door een bever onderhouden zijn. Alles lijkt oud en al tijden niet aangeraakt. Toch verwacht ik dat de bever hier regelmatig komt kijken, het ligt tenslotte binnen het territorium van een beverfamilie.
3 kleine takkenburchten op de foto`s
Goed om te weten is dat een takkenburcht vaak als ingestort hol begint, de bever dicht het open hol af met takken. Als de bever ergens wilt wonen maar geen hol in de oever kan graven, dan begint hij direct met het bouwen van een takkenburcht.
De beverfamilie die hier woont had ineens een ingestorte burcht en is direct begonnen met dichten van het gat in het dak. Rechts zie je dat het hol is afgedicht.
< Linker foto februari 2024 het hol is ingestort, > rechter foto december 2024 hol compleet afgedicht.
Als je op zo`n plek de takken van dichtbij bekijkt dan zie je dat ze allemaal in een punt eindigen. Dat is typisch voor een bever. Je ziet zelfs de afdrukken van de tanden, die als een soort beitels laagjes van de tak hebben afgeschraapt. Die schuine punt heeft te maken met hoe de bever zijn kop positioneert tijdens het knagen. Jonge bever smalle groeven, volwassen bever brede groeven.
Als je zo`n afgeknaagde tak in het water ziet drijven dan weet je genoeg. Er zijn bevers in de omgeving!
Ik nam ooit een klein stukje afgeknaagd hout in een in een plastic tas mee naar huis omdat het me leuk lijkt om eens een natuur les over bevers te geven. Na een aantal weken bedacht ik me dat de tak nog in de tas zat. De vochtige tak had inmiddels nieuwe wortels gekregen en kon direct de grond in om een nieuwe boom te worden.
Zo zie je maar dat het afgeknaagde hout niet persé dood is. Ook een omgeknaagde boom krijgt soms weer scheuten en wortels.
Afgeknaagd hout groeit soms gewoon weer door.
“Gigantische beverburcht”
Vervolgens kwam ik bij een klein meertje waar middenin het water de gigantische beverburcht staat. Ik observeer deze bevers sinds ik hem in 2022 heb gevonden. Onderstaande foto`s zijn in verschillende maanden genomen, hierop kan je zien dat zo`n burcht na de wintermaanden in het groen verdwijnt waardoor je hem in sommige maanden van het jaar niet zal zien.
3x dezelfde burcht. Foto`s gemaakt in verschillende maanden van het jaar.
Zie je op de foto`s hoe grote boomstammen de bevers op de burcht hebben gesleept? Gigantisch!
Beverburcht.
Al die takken op de takkenburcht bieden een goede bescherming tegen wolven, honden en mensen. In principe valt een vos geen volwassen bever aan, toch zijn ze wel nieuwsgierig naar de burcht en de geuren.
Als de bever zijn takkenburcht heel hoog opbouwt dan is dat alleen maar gunstig voor de bever, als het gebied overstroomt dan kiest de bever ervoor om boven op zijn burcht te leven alsof het op een eiland zit.
Ja, we gaan het nu over beverdammen hebben. 😉
Vaak heeft de burcht meerdere ingangen en liggen deze onderwater. Daar zit de clue van het verhaal.
Bij een echte beverburcht heb ik een foto van de onderwater ingangen gemaakt. Die zie je hieronder.
Zie je de tunnels onder water? Deze burcht was toegankelijk via twee van zulke tunnels, die ieder ongeveer drie meter uit elkaar lagen.
Nu je dit hebt gezien, kun je je waarschijnlijk wel voorstellen dat de bever er baat bij heeft dat het waterpeil niet te ver daalt. Als het waterpeil zakt, wordt de ingang van de burcht gemakkelijk toegankelijk voor roofdieren. Bovendien loopt de bever risico gevangen te worden als hij vanuit de burcht naar het water moet wandelen. Zwemmend drijvende takken naar de burcht brengen is daarnaast veel gemakkelijker dan ze heen en weer te moeten sjouwen. Idealiter staat de burcht dus deels onder water. Dit kan worden geregeld met een dam, en dat is een van de redenen waarom bevers dammen bouwen.
De ingang van deze burcht is droog komen te liggen
De ingang van deze burcht ligt niet onderwater. Dat komt omdat het water is gezakt.
De bevers kunnen bij deze burcht het waterpeil niet met een dam omhooghouden omdat er geen stromend water is. De burcht staar aan een plas met water en dat water droogt simpelweg op als het warmer wordt. De bevers hebben in dit geval geen optimale locatie gekozen om hun burcht te bouwen zou je zeggen. Toch denk ik wel dat bevers precies weten wat ze doen.
Naast de bescherming van de burcht dient een hoog waterpeil ook als koelkast. De bever kan takken onder water opbergen, zodat hij er later bij kan als het wateroppervlak bevroren is. De bever heeft als het ware zijn eigen koelkast!
Bevers leven het liefst in water dat minimaal ongeveer één meter diep is. Ze kunnen zich redden met minder, maar dat is niet ideaal. Het heeft echter niet overal zin om een dam te bouwen om het waterniveau op te hogen. Als je wilt dat het water stijgt, is een aanvoer van water nodig, bijvoorbeeld van een stromend riviertje. Daarom bouwen bevers normaal gesproken geen dam in een stilstaand meertje.
Toch hebben de bevers bij mij in de buurt, tot mijn verbazing, wél een dam in een meertje gebouwd. Het meertje had een overloop die uitkwam op een sloot. Als het water stijgt, stroomt het overtollige water via de overloop naar de sloot. Deze overloop hebben de bevers flink opgehoogd doormiddel van een dam. En terecht, want tijdens een hete zomer twee jaar geleden stond het meertje bijna droog.
Hoewel deze dam er niet zo spectaculair uitziet, is het toch wonderbaarlijk dat die twee meter hoge dam een klein meertje tegen kan houden. Als ik zie hoe zo`n dam is opgebouwd dan lijkt het er op dat de bevers eerst een flinke laag takken neerleggen, en daar vervolgens (aan de kant waar het water tegen moet worden gehouden) een vracht modder en stenen tegen de dam op omhoog duwen. De takken houden de modder tegen. Vervolgens houdt het hele goedje een flinke waterpartij tegen.
Bever die modder naar zijn burcht sleept ter illustratie
Het water achter de dam in het meertje biedt leefgebied voor allerlei planten en dieren.. In America hebben bevers zelfs bewezen dat ze met dammen een nat gebied kunnen creëren dat niet vatbaar is voor bosbranden. Ik kan me voorstellen dat zo’n omgeving ook een veilige plek biedt voor andere diersoorten die naar het bever territorium kunnen vluchten voor bosbranden.
Het meertje, dat dankzij de bevers in de zomer niet meer droogvalt, en de onder water gelopen omgeving vormen samen een uitstekend leefgebied voor allerlei andere dieren en planten.
Ark Rewilding heeft daar een mooie plaat van gemaakt. Die vind je hier
Biesbosch bever
Die bever is slim genoeg om te bedenken: "Ik heb hier ondiep stromend water, als ik een dam bouw, laat ik het waterniveau stijgen." Ik vind het indrukwekkend dat een dier dat kan.
Bevers bouwen dus dammen om het water te laten stijgen. Ook graven ze kanalen uit de grond die vervolgens vollopen met water zodat ze daarin makkelijk hout kunnen vervoeren. Hieronder zie je een combinatie… De beverdam heeft het waterpeil omhoog gebracht en de bever heeft een weg in het riet vrijgemaakt. Een zelfgemaakte watersnelweg.
Beverkanaal
Hieronder zie je meerdere dammen van Limburgse bevers. De dammen zijn uit zichzelf of opzettelijk door mensen doorgebroken. Wie weet. Ik kon hier in de buurt geen beverburcht vinden, waarschijnlijk woont de bever ergens in een hol wat nu nog steeds onderwater ligt.
Ik vind het vooral zo fascinerend dat een beverdam zo`n gigantische hoeveelheid water kan tegenhouden.
Deze video legt het verhaal nog eens aan je uit d.m.v. prachtige beelden.
Hieronder een aantal video`s van verschillende Youtube kanalen die laten zien hoe een beverdam wordt afgebroken.
Ik hoop dat je wat hebt geleerd over bevers, hun burchten en dammen.
Bedankt voor het lezen 👍 tot de volgende keer!
